Tuinkalender oktober: herfstsferen in de tuin!
Langzamerhand krijgen herfstkleuren de overhand en maakt de tuin zich op voor de winter. Nu de bomen en planten in rust gaan, kunt u ze uitstekend verplanten. Ook planten kan heel goed in deze tijd.
Stuur een foto in!
Elk seizoen heeft zijn charmes, geniet jij ook zo van de herfst in eigen tuin? Wij zijn benieuwd naar jullie foto’s, stuur deze naar ons via Facebook en wij delen de mooiste foto’s!
Tuinonderhoud
Gevallen bladeren
Afgevallen blad is niet alleen geschikt voor de composthoop of om bladaarde te maken, maar dient ook als afdekmateriaal voor gevoelige, grote vaste planten zoals Gunnera. Laat het Gunnera-blad gewoon liggen, maar maak een vijftig centimeter hoge gaasrand rond de voet van de plant en vul de ruimte erbinnen met afgevallen blad.
Pompoenen en kalebassen
Als u langer wilt genieten van pompoenen en kalebassen dan moet u ze regelmatig omdraaien. Zo ontstaan er minder lelijke drukplekken.
Haal, als het gaat vriezen, de vruchten binnen of voer ze af. Na de vorst storten ze in en ruiken dan niet bepaald fris. Dit geeft ook lelijke vlekken op de bestrating. Tijdig opruimen dus!
Bol- en knolgewassen rooien
Gladiolen, Ixia’s, dahlia’s, knolbegonia’s en dergelijke kunnen niet tegen vorst en moeten de grond uit als u ze wilt overhouden. Het sein om dat te doen is meestal het zwart worden van het blad van de dahlia’s door lage temperaturen.
Rooi niet te vroeg, omdat de diktegroei van bollen en knollen vooral in deze late periode plaats vindt. Snij stengels op twee centimeter boven de bol of knol af en laat de stengelstompjes indrogen op een droge, luchtige plek.
Na verloop van tijd laten ze makkelijk los en is ook de grond rond de bol of knol zover gedroogd dat deze er voor een flink deel afvalt. Verder schoonmaken is niet nodig. Bewaar de bollen of knollen op een koele, normaal vochtige plek.
De 10 meest gestelde vragen over bloembollen
Alles wat u wilt weten over bloembollen!
Oktober is een goede maand om bloembollen te planten. Plant ze nu en u kunt al bloei verwachten vanaf januari. Wilt u ook met bloembollen aan de slag, maar weet u niet zo goed hoe? Lees hier de 10 meestgestelde vragen over bloembollen om u op weg te helpen
Start een nieuw tuinproject!
Is het tuinonderhoud al klaar en weet u niet wat u verder kunt doen? Dan is het aanleggen van tuinverlichting of nieuwe tuinbestrating een mooi project voor oktober.
Tuinverlichting
Maakt u nog geen gebruik van verlichting in de tuin? Maak eens een tuinplan met een lichtschema om de tuin te verlichten. Ook tijdens de donkere dagen, als we niet meer in de tuin zitten, is de tuin nog zeer aantrekkelijk om te zien vanuit huis. Zelf geen verstand van lichtschema’s, neem dan contact op met een hovenier bij jou in de buurt.
Bestrating
Het is nu een zeer geschikt moment om nieuwe tuinbestrating aan te leggen. Een voordeel om in deze periode de bestrating te leggen is dat door het minder intensief gebruik in deze periode en de vorst die er nog overheen komt de bestrating langer strak blijft door de jaren heen.
Zowel het aanpassen van de bestaande bestrating als het geheel nieuw aanleggen. Tuinbestrating welke in deze tijd wordt gelegd blijft langer netjes en strak door de tijd heen. Dit komt doordat er in deze periode minder gebruik wordt gemaakt van de bestrating dan in het voorjaar.
Fuchsia’s en geraniums opkuilen
Veel mensen missen in huis, de schuur of de garage de ruimte om hun verzameling fuchsia’s en geraniums (Pelargonium) te laten overwinteren. U kunt ze ook ingraven in de tuin (met grond bedekken) of ze in een flinke kist vol potgrond laten overwinteren.
Compost maken
In oktober komt veel organisch afval uit de tuin. In plaats van afvoeren, kan u ook overwegen om er compost van te maken. Een compostbak is snel gekocht of gemaakt. Recycling van gezond tuinafval (en ongekookt plantaardig keukenafval) heeft altijd zin.
Pioenrozen
Pioenrozen vragen veel voeding. Geef ze dat bij uitzondering nu nog in de vorm van een lekkere laag goed verteerde stalmest voordat de winter begint.
Potten en bakken
Potten, bakken en bloembakken die zijn gevuld met zomerbloeiers kunnen nu worden geleegd. Vul de bakken met verse nieuwe (pot)grond en nieuwe planten. Er is volop keus om weer maanden te kunnen genieten van de bloei, blad en vorm van de beplanting.
Mest onkruidvrij maken
Gebruikt u oude stalmest voor de (moest)tuin? Dan merkt u dat dit vol onkruidzaad zit dat snel ontkiemt. Zaden verliezen hun kiemkracht niet in de magen van koeien en paarden. U kan de mest het beste eerst composteren.
Wissel lagen mest af met ander te composteren materiaal. Door de hoge temperatuur die tijdens het composteren ontstaat (tot wel 60 °C) verdwijnt het kiemvermogen. Het eindproduct is een zeer voedselrijke compost.
Spit de grond
Bent u in het rijke bezit van een tuin met zware kleigrond dan is het nu een goed moment om deze te spitten. Laat de kluiten mooi liggen zodat de weersomstandigheden zorgen voor het verkruimelen van de grond.
Snoeien
Rozen snoeien
Staan er stamrozen in de tuin met een zware kroon? Dan mogen takken voor de helft worden teruggesnoeid. Eén najaarsstorm kan net teveel zijn voor zware stamrozen. Bij zacht weer zal de roos nog best wat bloemen geven, dus knip met beleid.
Waterplanten snoeien
In deze periode kunnen de afgestorven waterplanten worden terug geknipt en opgeruimd.
Hagen snoeien
Hagen kunnen een of tweemaal per jaar worden gesnoeid. Eenmaal vóór de langste dag en éénmaal in het najaar. Is er nog niet gesnoeid, doe het dan nu!
Struiken snoeien
Heesters (struiken) kunnen in de herfst, indien nodig, op licht en lucht worden gesnoeid. Op deze manier kan een goede vorm worden bereikt.
Bomen snoeien
Staat in de tuin een berkenboom, esdoorn, kastanjeboom, tulpenboom of walnotenboom? Zorg ervoor dat een eventuele snoeibeurt nu plaatsvindt. Het snoeien van deze bomen kan het beste gebeuren in de periode oktober-november. Na deze periode is snoei niet gewenst, omdat de sapstromen al vroeg op gang komen.
Gazon
Herfst checklist:
- Hark regelmatig het gevallen blad van het gazon, zodat het gras niet verstikt.
- Strooi voor de laatste keer in het jaar kalk op het gras.
- Maai het gras niet korter dan 3 á 4 cm.
Zorg voor een bladvrij gazon
Dit voorkomt gele plekken in de grasmat. Het blad is ideaal te gebruiken in de borders om de plantenwortels te beschermen tegen de vorst. Leuke bijkomstigheid: vogels, met name de merels, wroeten graag in de bladeren om insecten te zoeken.
Afvoeren dat gras!
Laat het gemaaide gras niet meer liggen het is beter om het nu af te voeren. In het najaar word het gras niet goed afgebroken. Het gemaaide gras vormt een vrijwel ondoordringbare laag voor lucht en water, waardoor er een viltachtig laagje ontstaat. Ook kan er voor de laatste keer dit jaar nog kalk worden gestrooid.
Maai het gras
De bodemtemperatuur is op dit moment hoger dan in het voorjaar. Het gazon wordt daarom ook nu nog gemaaid. Het gras blijft doorgroeien tot ongeveer 4 graden. Blijven maaien dus. De maaimachine mag wel één tandje hoger zodat het gras wat sterker is om de nachtvorsten op te vangen. Zeker niet korter maaien dan 3 á 4 cm.
Herfsttip!
Heb jij een grasmaaier met een vangbak? Gebruik de machine dan om blad te ruimen. De maaimachine maakt kleine stukjes van de bladeren en dit composteert sneller op de composthoop. Dat geeft prachtige bladgrond als resultaat en het is geschikt om over de borders te strooien.
Moestuin
Checklist moestuin activiteiten:
- Eind september kunnen bladgroente zoals kropsla, veldsla, boerenkool en spinazie nog gezaaid worden.
- Laat de kiwi’s nog even hangen omdat ze nog steeds groeien.
- Ruim de bonenstaken op en berg deze droog op voor volgende jaar.
Vijgen
Staan er vijgen in de tuin die geplukt moeten worden? Doe dit dan op het moment dat de schil van de vijg bijna dreigt te scheuren. Het advies is om ze dan ook meteen lekker op te eten omdat bewaren erg lastig is.
Rabarber vermeerderen
Staat er rabarber in de tuin en wilt u deze vermeerderen? Dat kan nu door deling van de wortels. In de rustperiode van oktober tot november, als het blad is afgestorven, kan de plant uit de grond worden gehaald. Snij met een scherp mes, of steek met een spade, de wortels in kleine stukken.
Zorg dat een worteldeel minimaal 10 cm lang is en in het bezit van een groeiknop is. Plant deze stukken weer in de grond en laat de natuur de rest doen. Na verloop van tijd heeft u een uitbundig groeiende rabarber plant. Gooi bij vorst eventueel wat bladeren ter bescherming over de rabarber planten.
Druif
Hangt de druif nog lekker vol met trossen om te rijpen? Maak gebruik van een net om ze te beschermen tegen de vogels, deze lusten ook graag druiven. Laat de druiven nog even lekker rijp worden, maar pluk wel voordat de steeltjes bruin worden.
Fruitbomen snoeien
Snoei direct na de bloei of in deze tijd na de pluk van het fruit, de fruitbomen. De steenvruchtbomen niet snoeien in de winter, omdat deze bomen dan erg gevoelig zijn voor besmetting van schimmels. Steenvruchtbomen zijn bijvoorbeeld pruimen, kersen, perziken en abrikoos. Hulp nodig, schakel een hovenier in?
Framboos
Bij de framboos mogen na de bladval alle stengels, die dit jaar vrucht hebben gedragen, tot de grond worden afgeknipt. Laat per strekkende meter ongeveer 10 tot 12 jonge scheuten staan voor het volgende jaar. In het voorjaar kunnen enkele slecht groeiende scheuten dan nog worden verwijderd.
Planten
Oktober is plantmaand
Oktober is plantmaand. Kwekers hebben er onder andere door de teelt in potten en containers heel veel aan gedaan om het plantseizoen te verbreden en dat is uitstekend gelukt. Zelfs zo goed dat veel mensen nu denken dat het niet meer uitmaakt wanneer u iets plant. Toch is dat niet helemaal waar.
Door in oktober te planten kunnen heesters, bomen en vaste planten nog voor de winter vast geworteld zijn, wat ze in het voorjaar een voorsprong oplevert ten opzichte van planten die dan pas de grond in gaan.
Checklist planten oktober:
- Verzamel uitgebloeide bloemen, zaden en bessen.
- Vaste planten en rozen kunnen worden geplant.
- Vergeet niet voorjaarsbloeiende bolgewassen te planten
- Het is nu een goed moment om de planten te vermeerderen/ verjongen door ze te scheuren en herplanten. Vaste planten zijn op deze manier goed te vermeerderen.
- Laat uitgebloeide bloemen zo lang mogelijk zitten. Ze bevatten zaden voor vogels en geven een prachtig winterlandschap tijdens vorst en sneeuw.
- Door het vele blad wat nu al valt is het verstandig om de goten goed schoon te maken. Staat u toch op de ladder te werken kijk dan ook meteen of er geen klimmers groeien waar ze niet horen. Haal ze weg of knip ze kort.
Heide planten
Oktober is een prima maand om heide te planten. Doe dat zo’n twee centimeter dieper dan de planten in hun potje staan. U voorkomt ermee dat ze door de harde wind gaan wrikken, wat doorgroei van de wortels bemoeilijkt. Bovendien voorkomt dieper planten dat de zon op de wortels kan schijnen.
Bomen & heesters
Planten
Bomen en heesters hebben bijna al hun blad verloren en worden bij voorkeur geplant in de herfst. De grond is nog relatief warm en de weersomstandigheden zorgen ervoor dat de beplanting goed aan slaat. Heeft u plannen om bomen en heesters te planten dan is dit het juiste moment.
Compost
Onder de bomen en heesters kan nu een laag compost worden gebracht. Het is voor de beplanting en het bodemleven een pluspunt om deze werkzaamheden uit te voeren.
Rozen
Wilt u nog graag rozen in de tuin of moeten er extra worden geplant? Dan is het nu een goed moment. Vergeet niet bij het planten de grond goed te bewerken en verbeteren omdat daar nu de kans voor is.
Hortensia
Knip de bloemen van de hortensia (Hydrangea) niet weg omdat deze de knoppen beschermen die er vlak onder zitten. De bloemen hebben daarnaast in de winter een mooie sierwaarde bij bijvoorbeeld mist of rijp. In april, als de ergste vorst voorbij is, kunnen de bloemen worden weggeknipt.
Zonnebloemen
Heb jij zonnebloemen in de tuin staan? Knip de zaaddoos van de bloemen eraf en laat deze drogen in de zon. De gedroogde zaaddozen kunnen in de tuin of op de voedertafel worden gelegd om de vogels in tuin te halen.
Besdragende heesters
Plaats besdragende heesters, want die zijn dit jaargetijde echte blikvangers. Bijvoorbeeld de felroze grootmoeders oorbel (Leycesteria formosa), de pindakaasboom (Clerodendrum trichtomum), kardinaalsmuts (Euonymus europaeus) of een mooie bottelroos als Rosa rugosa.
Laat het blad liggen
Als het niet nodig is ruim dan de uitgebloeide vaste planten niet op. Het loof dient voor bescherming van de plant en veel dieren zoeken een huis/bescherming tijdens de winterperiode.
Beplanting verplaatsen
Op dit moment is de beplanting nog duidelijk zichtbaar in de tuin. Indien er nog planten verplaatst moeten worden dan is dit een ideaal moment. De ruimte is nu goed in te schatten omdat de beplanting nog niet geheel is afgestorven voor de winter.
Dieren
Dierendag: 4 oktober
Begin oktober is het dierendag. Dan geven we vaak wat extra’s aan onze viervoeters en knaagdieren in het huis. Maar denken jullie ook aan de dieren buiten in de tuin? Haal voor de vogels lekkere vetbollen of laat een hoop bladeren liggen voor de egels. Of plant lekker geurende planten om meer vlinders te lokken. Zo geniet u straks nog meer van uw eigen tuin.
Meer vogels in de wintertuin
Om ook tijdens de winter vogels in de tuin te hebben kunnen we nu alvast de voederplaatsen gaan inrichten. Plaats de voederhuizen alvast in de tuin. Voer is misschien nu nog niet nodig, maar het is ook een goede schuilplaats voor de vogels als het weer even niet mee zit.
Maak de nestkasten schoon die in de tuin hangen. Strooi wat droog tuinmateriaal in de kast en de vogels maken graag gebruik van deze woning tijdens de winterperiode.
Egels in de tuin
Soms loopt u ze letterlijk tegen het lijf: egels. Ziet u graag egels in de tuin? Zorg dan voor een hoop bladeren of een stapel takken. Egels verstoppen zich graag onder deze natuurlijke huizen. Ruim daarom de tuin ook niet helemaal netjes op, zodat er verstopplaatsen overblijven voor de egels.
Vijver
De vijver in oktober
De temperatuur van het water zorgt ervoor dat vissen een diepere plaats in de vijver gaan opzoeken. Voer zolang de temperatuur van het water acht graden of hoger is. Daalt de temperatuur verder, stop dan met voeren. De stofwisseling van de vis verloopt dan trager waardoor ze de hoeveelheid niet aankunnen. Dit kan leiden tot darmverstopping en uiteindelijk sterfte.
Op dit moment verliest veel beplanting de bladeren. Span een goed net over de vijver zodat de bladeren niet de kans krijgen het water te vervuilen.
Enny Fransen
