Tuintips voor september
Normaal gesproken nemen we in deze tijd van het jaar al een beetje afscheid van de zomer. De tuin is in deze tijd van het jaar nog prachtig, met bloeiende siergewassen en prachtige nazomerbloeiers als herfstaster, sedum en herfstanemoon.
Bereid de tuin voor op de vorst:
- Geef uw planten nu geen voeding meer. Ze moeten zich kunnen voorbereiden op de winter.
- Worden de eerste nachtvorsten verwacht haal dan de kuipplanten tijdig binnen om schade te voorkomen.
- De echte vorstgevoelige planten moeten tijdens de eerste nachtvorsten naar binnen worden gehaald. Denk bijvoorbeeld aan Anisodontea, Brugmansia en Sparmannia.
Gezellig en warm
Velen hebben al gebruik gemaakt van de vuurkorf. Juist nu als de avond wat kouder is, is het juist leuk om de vuurkorf aan te steken. Gezellig, maar ook lekker warm!
Ze zijn weer volop verkrijgbaar: winterviolen!
Een plantje dat bij uitstek geschikt is om de tuin (en bakken) in de winter mee op te fleuren. Tijdens vorstperiodes gaan ze plat liggen, maar als de temperatuur weer boven nul komt dan groeien en bloeien ze weer vrolijk verder.
Tuinonderhoud
Vergeet deze tuinklussen niet:
- Het eerste blad begint van de bomen te vallen. Laat u niet verassen door een dikke regenbui en maak de dakgoten nu al schoon.
- De avonden vallen steeds vroeger en dan is het fijn als de verlichting goed werkt. Controleer de verlichting op defecten zolang het nog langer licht is.
- Controleer of de boombanden niet ingroeien of beschadigingen veroorzaken. Zet anders de banden losser.
- Bind hoge planten in de tuin goed vast zodat u niet verrast wordt door eventuele najaarsstormen.
- Ligt er in uw tuin een grindpad? Hark het grindpad goed door om onkruidgroei tegen te gaan.
Kalk in de tuin
Kalk zorgt voor een betere opname van de voedingsstoffen. Door kalk te strooien wordt de grond minder zuur. Enkele planten die van kalk houden zijn onder andere Ridderspoor (Delphinium) en de Buxus. Rhododendron en rotsheide (Pieris) zijn juist echte liefhebbers van zure grond.
Fuchsia’s overhouden
Geef de planten deze maand nog een keer kalirijke/stikstofarme mest. Geef de planten twee weken voordat ze naar hun winterplek gaan minder water. Vervolgens flink snoeien.
Laat zo’n twintig centimeter van de takken over en haal ook al het blad eraf. Daarna kunnen ze naar hun overwinteringsplek (een koele ruimte waar de temperatuur zo’n 5 °C moet zijn. In het licht zal zich weer blad vormen. Geef naar behoefte water en controleer regelmatig op aantastingen.
Wat u moet weten over de composthoop:
Start met een composthoop
In veel tuinen is er ruimte voor een composthoop. Als u nog geen composthoop heeft, is dit een goed moment om ermee te starten. Het tuinafval zal composteren en is een goede bodemverbeteraar voor de tuin.
Verzamel het tuinafval
Heeft u ruimte om een composthoop te maken in de tuin? Verzamel dan al het tuinafval op deze hoop. Het verzamelde materiaal zal verteren tot prachtige compost om weer te kunnen verwerken in de tuin. Verzamel straks ook al het blad wat begint te vallen. Na een jaar is de compost omgezet tot prachtige bladaarde.
Breng compost aan
Onder de bomen en heesters kan nu compost worden aangebracht. Compost is zeer goed voor het bodemleven en de beplanting is er gek op.
Mulchlaag in de border
Op open plekken in de borders is het verstandig een mulchlaag aan te brengen, bijvoorbeeld van compost of houtsnippers. Dit kan zowel in het voor- als in het najaar. De mulchlaag houdt de grond vochtig, luchtig en het is een verrijking voor de bodem.
Bemesten
Indien u nog gaat bemesten, maak dan gebruik van meststoffen met zo weinig mogelijk stikstof. Het stikstof zorgt voor een snelle groei van beplanting, maar de plant kan dan niet meer afharden voor de winter. Vragen? We horen het graag.
Tuinafscheiding
Het is nu een goed moment om een nieuwe tuinafscheiding te plaatsen. Geniet het najaar al van de privacy en de luwte die de nieuwe tuinafscheiding geeft. In vele soorten en maten te verkrijgen. Onze hoveniers helpen graag!
Snoeien
Oleander snoeien
Het is het handigst om oleanders (Nerium oleander) flink te snoeien als ze de winterberging in gaan. Voordeel is dat zo veel ziekteverwekkers worden afgevoerd.
Decoratieve zaaddozen
Bij vaste planten die mooie zaaddozen vormen, moet u de uitgebloeide stengels zeker niet afknippen. Laat ze dus bij soorten zoals Iris sibirica,
Foetidissima en Papaver oriëntale staan om van de winter van te genieten. Andere bloemzaden zijn weer een traktatie voor de tuinvogels.
Groenblijvende hagen
Let op! Begin september kunnen de conifeer, buxus en groenblijvende hagen voor de laatste keer worden gesnoeid. Nu snoeien betekent dat er nog voldoende schot gaat groeien. Tevens zal de tuin er strak uitzien in de winter! Hulp nodig? Onze hoveniers helpen graag.
De eerste bladeren beginnen al wat te vallen. Zorg er voor dat de goten goed schoon zijn en blijven. Knip ook de klimmers die goed gegroeid zijn weg om verstoppingen te voorkomen en dat ze zeker niet onder de dakpannen verdwijnen.
Notenboom snoeien
Bent u de trotse bezitter van een notenboom? De notenboom laat zich het beste snoeien in de nazomer. Snoeiwonden helen op dit moment bij de boom het snelst en het voorkomt veelvuldig bloeden van de takken.
In de tuin komen planten voor, die door ze op een verkeerd moment te snoeien, kunnen gaan bloeden. Enkele voorbeelden hiervan zijn de berk, esdoorn en walnoot. Op dit moment zijn de sapstromen minder sterk waarmee het een juist moment is om te snoeien. Snoeiwonden zullen goed helen.
Gazon
Werkzaamheden die u in september aan het gazon kunt verrichten:
- Vernieuwen/herstellen
- Inzaaien
- Beluchten
- Opruimen
- Minder maaien
Gazon vernieuwen of herstellen
In de nazomer is het ideaal om de grasmat te vernieuwen, aan te leggen of een opknapbeurt te geven. De grond is nog warm waardoor zaden goed ontkiemen en er snel resultaat is. Houd er bij droge perioden wel rekening mee dat de nieuwe grasmat regelmatig vocht nodig heeft.
Bemesten
Als u van plan bent het gazon te gaan bemesten, gebruik dan een meststof met zo weinig mogelijk of zelfs zonder stikstof. Deze speciale najaarsmest zorgt voor een goede wortelgroei. Om het gazon goed de winter in te laten gaan kan het gazon nu nog worden bemest.
Beluchten
Het is goed om het gazon te beluchten. Prik om de 10 cm. gaten in de grasmat zo’n 15 cm. diep. Maak bijvoorbeeld gebruik van een greep of tuinvork, maar een prikroller werkt het makkelijkst. Zit er veel onkruid/mos in het gazon dan kan er nu ook worden geverticuteerd.
Gazon inzaaien
Kleine kale plekken in het gazon kunnen nu goed worden ingezaaid. Maak de grond iets los en haal oude resten weg.
Goed nieuws: u kunt minder vaak gaan maaien
Tot ongeveer 4 graden blijft het gras nog groeien. De maaihoogte mag iets langer worden gezet zodat het gras wat sterker is om zich te weren tegen wat nachtvorst.
Gras opruimen
Mocht u normaal het gras niet opruimen maar de natuur zijn gang laten gaan dan is het nu wel raadzaam om het teveel aan maaisel op te harken zodat dit niet in dikke kluiten op de grasmat blijft liggen.
Moestuin
Druiven
Bescherm uw druifjes
Bescherm nu de druiven, bijvoorbeeld met een net. Er zijn veel kapers op de kust die de druiven graag eten. De druiven kunnen nog wel even blijven hangen. Het best oogst u de druiven voordat de steeltjes bruin worden.
Geef druiventrossen zon
Zorg dat de druiventrossen voldoende zon krijgen om te rijpen. Haal er wat blad boven weg. Snoei lange uitlopers ook alvast tot op een paar ‘ogen’ terug. Maar blijf zeker tien centimeter uit de buurt van druiventrossen, want gesnoeide ranken kunnen gemakkelijk zo ver indrogen.
Steenvruchten snoeien
Bij het snoeien van steenvruchten is er altijd kans op loodglansziekte. Enkele voorbeelden van steenvruchten zijn bijvoorbeeld de kers, perzik en pruim. Als er in deze maand (licht) wordt gesnoeid dan is er een verminderde kans op deze ziekte.
Tijd om te oogsten
Het is tijd om de vruchten te plukken van de fruitbomen waar u al het hele jaar zorg aan hebt besteed. De sierappel hangt vol met vruchten, net als de lijsterbes en Hypericum. Nu kunt u ook druiven oogsten. Oogst de druiven met een stukje hout aan de trossteel. Als u de tros even bewaart, blijft de smaak beter. Het is dus volop genieten in de nazomertuin.
Fruit plukken
De appel- en perenbomen hangen vol. Pluk regelmatig het fruit van de boom. Vergeet vooral niet om het gevallen fruit op te rapen omdat het kan gaan schimmelen, ziekten kan veroorzaken, maar ook ongedierte aantrekken die we liever niet in de tuin hebben. Als de takken zwaar beladen zijn met fruit moet u voor enige ondersteuning zorgen.
Fruitsoorten planten
Bent u van plan om dit najaar grote fruitsoorten te planten zoals appels en peren? Bestel deze dan tijdig zodat u later in het seizoen deze bomen met kale wortel kunt planten. Het is ook mogelijk om de bomen in pot aan te schaffen: deze kunnen nu al de grond in.
Planten
Alles over vaste planten
Aanplanten
Als u nu vaste planten in de grond zet (in pot gekweekt kan dat overigens het hele jaar door) moet u weten hoe ze zich ontwikkelen om ze op de juiste onderlinge afstand te kunnen planten. Uniformiteit is er niet. Grond, standplaats, vocht en bezonning hebben grote invloed.
Een vuistregel voor lage vaste planten is dat ze op 20 à 25 centimeter onderlinge afstand worden geplant. Er wordt bij die groep vaak uitgegaan van 11 planten per vierkante meter. Bij middelhoge is de plantafstand 35 à 40 cm en bij hoge soorten hangt het vooral van de groeivorm af. Groeien ze breed uit of vormen ze veel overhangend blad, geef ze dan minstens een vierkante meter ruimte per stuk.
Vaste planten delen
Vaste planten moeten na een bepaalde periode (vaak drie à vier jaar) worden opgerooid en gedeeld om jong te blijven en rijk te blijven bloeien. Bij soorten die heel vroeg in het jaar bloeien en verouderingsverschijnselen gaan vertonen, is het goed dat deze maand te doen. Dan hebben ze alle tijd om zich voor hun bloeiperiode te herstellen.
Planten rooien
Rooi de planten dan in september, verdeel de wortels in stukken en gebruik alleen de buitenste delen met elk meerdere ogen (scheuten) om opnieuw in te planten. Plant in voedzame, iets vochtige grond en op een zonnige plek. Plant de delen zo dat ze net enkele centimeters onder het grondoppervlak zitten.
Lekker nazomeren met hortensia’s
Heeft u deze zomer ook zo genoten van de bloeiende hortensia’s? U kunt er nog langer van genieten door wat bloemtakken af te snijden en ze te laten drogen. Zet ze in een vaas en geef ze eenmalig een bodempje water.
De bloemen verdrogen dan vanzelf en vertonen een scala aan kleuren. Zo vormen ze een fraaie decoratie in huis en kan u ook binnen het zomergevoel nog even vasthouden.
Herfstbloeiers
De eerste zomerbloeiers raken uitgebloeid en sommige bloembakken zijn aan vervangende planten toe. De eerste kleurrijke herfstbloeiers zijn weer te verkrijgen en kunnen goed als vervangers op terras en balkon. Denk aan de bolchrysant, Japanse anemoon en herfstasters.
Klimplanten
Controleer klimplanten en leiheesters op lange uitlopers. De uitlopers kunnen makkelijk worden aangebonden. Gebruik wel binddraad om uitlopers te bevestigen. Andere materialen snijden makkelijker in de plant.
Staat er in uw tuin ook zo’n mooie klimhortensia? Deze hebben een goed groeiseizoen gehad en zijn weer aardig breed geworden. De uitgebloeide bloemtakken kunnen nu worden teruggesnoeid als ze te ver uitsteken.
Bomen verplanten
Wanneer u een boom wilt verplanten, kunt u als vuistregel aanhouden dat de kluit tien maal de doorsnee van de stam moet hebben.
(Ver)planten van coniferen
September is een uitstekende maand om coniferen te planten. Ze kunnen dan nog voor de winter goed beworteld zijn en krijgen geen problemen met hun ‘ademhaling’ en vochtvoorziening. Hetzelfde geldt voor andere groenblijvende gewassen die met kluit worden geleverd.
Schubconiferen zoals Thuja, Chamaecyparis, × Cupressocyparis leylandii geven over het algemeen minder problemen dan naaldconiferen (Picea, Pinus, Abies). De laatste hebben soms een verankerende penwortel die het verplanten bemoeilijkt.
Koopt u nieuwe planten van de kweker dan hoeft u daar niet bang voor te zijn. De kweker zorgt voor een compacte kluitvorm.
Heesters en hagen
Plant nu nieuwe hagen en heesters in de tuin. De maand september is zeer geschikt om bijvoorbeeld coniferen te planten. De warme bodem in deze periode zorgt ervoor dat de wortels nog goed kunnen groeien.
Groenblijvende heesters worden het best nu geplant. Past het nu niet in de planning dat wordt het volgende moment april. Denk bijvoorbeeld aan schijnhulst en portugese laurier.
Buxus
Veel buxus wordt in potten of bakken geplant. Zorg voor regelmatig water zodat de planten niet verdrogen maar let ook op of overvloedig water goed weg kan lopen uit de potten. Vergeet niet de planten goed te voeden zodat ze gezond en mooi groen blijven.
Zijn er potten en bakken die niet mooi meer zijn, doordat de zomerbloeiers zijn uitgebloeid? Maak dan de bakken leeg en beplant ze met het ruime aanbod planten dat nu verkrijgbaar is.
Voorjaarsbloeiende bollen
Als jij er ook zo van geniet dat de tuin in het voorjaar vol met voorjaarsbloemen staat, dan is het moment aangebroken om bloembollen te gaan planten. Ze zijn weer volop te verkrijgen in de vakhandel. Denk bijvoorbeeld aan tulpen, hyacinten, sneeuwklokjes, krokussen en narcissen.
Tulpen planten
Bent u van plan tulpen te gaan planten? Wacht dan nog tot eind oktober. Tulpen zijn namelijk erg gevoelig voor schimmels, welke met de huidige temperaturen nog erg actief zijn. Andere bollen kunnen wel al geplant worden. Denk bijvoorbeeld aan sneeuwklokjes en narcissen.
Bloembollen planten
Waar moet u op letten als u bloembollen gaat planten? Maak de aarde goed los, voeg eventueel wat compost toe en graaf een gat. Houd als dieptemaat drie keer de hoogte van de bol aan en plant de bol met de punt omhoog. Vul het gat met aarde en druk de grond lichtjes aan. Vergeet niet de bollen te markeren zodat ze niet per ongeluk geschoffeld worden.
Pioenen verplanten
Pioenen of pioenrozen gaan pas rijk bloeien nadat ze drie à vier jaar op dezelfde plek hebben gestaan. Als ze over voldoende voedsel kunnen beschikken, zullen ze daarna nog vele jaren rijk bloeien, maar er komt een moment dat de bloei minder wordt.
Dieren
Nestkasten
Zijn de nestkasten nog niet schoon gemaakt? Dan is het nu het juiste moment. Help de vogels een handje door hun huis schoon te maken. Vogels gebruiken graag de nestkasten die in de tuin hangen als slaapplaats, zeker als het weer wat minder wordt.
Bier, eieren en koffiedik
September is weer echt slakkentijd. Probeer ze te verjagen door het gebruik van koffiedik, eierschalen of bier. Gewoon opzoeken en massaal verhuizen van de slakken is ook een optie. Kost wat tijd maar werkt wel!
Denk aan de kleine diertjes!
Gooi niet alles weg wat uit de tuin wordt gehaald. Verzamel takken en bladeren op een rustige beschutte plek in de tuin. Veel tuinvrienden maken graag gebruik van deze tijdelijke woning. Zo geeft u woonruimte aan egels, kikkers, padden en vele andere insecten.
Vijver
Waterlelie
Hou de waterlelie goed in de gaten. Door de groei kunnen de bladeren heel makkelijk het wateroppervlak bedekken. De hard gegroeide planten van dit jaar kunnen nu worden uitgedund. Zit er nog kroos in de vijver dan is dit makkelijk met een schepnet te verwijderen.
Span een net over de vijver
Zo hier en daar komen de eerste bladeren al naar beneden vallen. Span een net over de vijver om deze bladeren op te vangen en verwijder deze regelmatig van het net.
Vijvertemperatuur
De temperatuur kan in de avond en nachtelijke uren al aardig dalen. Het vijverwater blijft nog redelijk op temperatuur dus de vissen zijn nog steeds actief. Blijf de vissen voeren om ze in conditie te houden.
Voorkom rotting in de vijver
Haal het blad van afstervende oeverplanten weg zodat deze niet gaan rotten in de vijver. Haal eenjarige planten uit de vijver zodat ze niet de kans krijgen te gaan rotten in de vijver. Denk aan niet-winterharde planten zoal de mosselplantjes en de waterhyacint. Deze eenjarigen overleven onze winters niet en worden vroegtijdig uit de vijver gehaald.
Enny Fransen
